Het is weer herfst!
Het is weer herfst!
Dat is u vandaag vast niet ontgaan. Het is in het hele land een stormachtige dag. Bij harde wind kunnen ongelukken gebeuren, bijvoorbeeld door omwaaiende bomen en takken. Daardoor kan behoorlijk letsel ontstaan. Dat roept de vraag op of iemand voor de daaruit voortvloeiende schade aansprakelijk kan worden gesteld. Het antwoord daarop is niet altijd eenduidig.
Boom eigendom van gemeente of provincie
Bomen die zich op de openbare weg bevinden zijn in principe eigendom van gemeente of provincie. Een slachtoffer van een omgewaaide boom zal zich dus voor het verhalen van zijn of haar schade in eerste instantie tot deze instanties moeten richten. Een boom is geen onderdeel van de weg, dus er is geen sprake van een risico-aansprakelijkheid voor een gebrekkige opstal (op grond van artikel 6:174 BW). Voor de gevolgen van het omvallen van een boom of het afbreken van een tak daarvan, is degene die de boom onder zijn toezicht heeft daarom op grond van artikel 6:162 BW alleen aansprakelijk als de aan de boom te besteden zorg onvoldoende is geweest en de toezichthouder daarvan een verwijt kan worden gemaakt. Er moet sprake zijn van onrechtmatigheid.
Afgelopen jaar heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden bepaald dat de gemeente Zutphen aansprakelijk was voor het afbreken van een grote tak van een kastanjeboom. Deze tak kwam op een toerist terecht die aan het wachten was op een ritje met een fluisterboot. Er stond op die dag geen wind. De kastanjeboom stond precies op de “opstaplocatie”. De toerist liep ernstig letsel op (onder andere een gebroken rug en een gebroken kuit- en scheenbeen). Zij stelde de gemeente met succes aansprakelijk. De rechtbank vond het relevant dat de boom eerst in inspectierapporten stond vermeld als “attentieboom”, daarna als “risicoboom”. Een half jaar voor het ongeluk was de rij bomen geïnspecteerd door Tree-O-Logic en stond bij deze boom vermeld: “nader onderzoek nodig; urgentie: binnen drie maanden”. Twee maanden voor het ongeval waarschuwde de botenverhuurder de gemeente nog dat de boom er zeer slecht aan toe was. De gemeente stuurde daarop twee inspecteurs naar de boom. Die oordeelden dat de boom binnen een halfjaar gekapt moest worden. Het ongeval vond twee maanden later plaats. De gemeente vond dat zij alles had gedaan wat noodzakelijk was om de veiligheid te garanderen –en zo aan haar zorgplicht te voldoen. Zij had immers gedaan wat noodzakelijk was door de ambtenaren naar de boom te sturen. De rechtbank en ook het hof Arnhem-Leeuwarden in hoger beroep oordeelden anders. De gemeente had het door Tree-O-Logic gegeven advies moeten opvolgen gelet op de risicovolle locatie bij de opstapboot. De gemeente heeft daarmee onzorgvuldig gehandeld. Dat de concrete wijze waarop de schade is ontstaan niet te voorzien was, laat die aansprakelijkheid onverlet.
Anders ligt dat als een boom is omgevallen op de weg, waardoor schade ontstaat. Een risicoaansprakelijkheid ex art. 6:174 BW doet zich in beginsel voor als de openbare weg niet in goede staat verkeert. Een gemeente is verantwoordelijk voor een goede staat van de openbare weg. In de gemeente Meppel heeft een slachtoffer de gemeente aansprakelijk gesteld voor letselschade en schade aan zijn bromfiets, omdat hij ten val kwam bij het uitwijken voor een tak die het hele fietspad versperde. Het had die dag hard gewaaid.
Wegbeheerder niet altijd aansprakelijk voor schade
De rechtbank overwoog dat de gemeente op het tijdstip van het ongeval niet op de hoogte was of kon zijn van de ligging van de tak. Daarnaast nam de rechtbank in haar overweging mee dat de gemeente, wanneer deze wel een melding had gekregen, zij niet meer op tijd kon zijn om deze te verwijderen, voordat eiser op de plek des onheils arriveerde. Het fietspad verkeerde als zodanig in goede staat, er lag slechts iets op de weg. Daarop ziet de risico-aansprakelijkheid van artikel 6:174 BW niet. De wegbeheerder is niet altijd aansprakelijk voor schade veroorzaakt door voorwerpen op het wegdek. De gemeente stelde – naar het oordeel van de rechtbank terecht – dat niet verlangd kan worden dat deze continu de wegen controleert. De vordering van het slachtoffer werd afgewezen.
